عطش تبریز، قهر طبیعت یا بی‎‌تدبیری در مسوولیت

به گزارش تبریز یازار، چند سالی می‌شود که عطش تبریز به‌دلیل تغییر شرایط اقلیمی رخ داده در حدود دو دهه گذشته و البته عدم وجود فرهنگ درست مصرف و بهره‌برداری‌های نادرست از منابع آبی در بخش‌هایی چون کشاورزی، به چالشی اساسی به ویژه در روزهای داغ تابستان تبدیل شده است.

اما امسال همه این شرایط پیش زمینه در کنار عامل تشدیدکننده مصرفی به‌نام بیماری کرونا دست به دست هم دادند تا وضعیت تامین آب شرب تبریز در وضعیت بحران قرار گرفته و کار به اعلام برنامه قطعی روزانه آب در مناطق مختلف شهر برسد.

چنین شرایطی حتی نماینده ولی فقیه در آذربایجان‌شرقی را نیز وادار به پیگیری مستقیم از وزیر نیرو برای حل مشکل تامین آب شرب تبریز کرد و معاون نظارت بر بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب کشور و برخی از مدیران این شرکت برای بررسی آخرین وضعیت تامین و توزیع آب راهی تبریز شدند و نتیجه آن اتخاذ تمهیدات فوری برای افزایش حدود ۳۰۰ لیتر در ثانیه‌ای ظرفیت روزانه تامین آب شرب این کلان‌شهر شد.

اما موضوعی که در این روزهای بی‌آبی و عطش تبریز بیش از گذشته مورد توجه و البته پرسشگری عمومی قرار گرفته، عدم برنامه‌ریزی و البته آینده‌نگری درست از سوی دستگاه‌ها و مسوولان حوزه تامین آب و بر زمین ماندن طرح‌هایی چون انتقال آب ارس به تبریز است، کلان‌شهری که تنها یک‌هزار و ۵۶۷ حلقه چاه غیرمجاز در سطح آن به‌صورت غیرقانونی و البته به‌عنوان اجباری برای تامین آب، اقدام به بهره‌برداری از منابع زیرزمینی می‌کنند و اکنون حتی با چنین بهره‌برداری‌های بی‌رویه‌ای نیز با بحران آب روبه‌ روست.

ابطال اجرای پروژه انتقال آب ارس، ظلم دولت تدبیر و امید در حق آذربایجان و تبریز

در این میان انتقال آب ارس به تبریز از برنامه‌های بلندمدت برای رفع مشکل آب این شهر بوده و انتقال آب از سد میانه نیز به‌عنوان پدافند غیرعامل و خط پشتیبانی مطرح شده است.

پروژه‌ای که به گفته نماینده مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی از سوی دولت سابق مورد تصویب قرار گرفته بود اما متاسفانه جزو نخستین پروژه‌هایی بوده که دولت تدبیر و امید آن را ابطال کرد و این ظلم بزرگی در حق مردم آذربایجان‌شرقی و شهر تبریز محسوب می‌شود.

احمد علیرضا بیگی،کمبود منابع آبی را مهم‌ترین تهدید برای مردم تبریز و آذربایجان عنوان کرده و می‌افزاید: شهر تبریز به‌دلیل کسری منابع آبی در مضیقه قرار دارد و اگر خط دوم زرینه‌رود برای حل بخشی از این مشکل احداث نمی‌شد، مشخص نبود چه اتفاقی می‌افتاد.

وی ادامه می‌دهد: در دولت سابق یک دوراندیشی کردیم و برای پاسخگویی به مصرف ۱۰ سال آینده با وجود تمام مشکلات، خط دوم زرینه‌رود را ابتدا در قالب یک خط اضطراری برای پوشش خط اول در زمان حوادث غیرمترقبه احداث کردیم و نهایتا خط دوم هم احداث شد ولی در زمان‌های پرمصرف و شرایط کرونایی این روزها، آب به برخی از محلات تبریز نمی‌رسد و این مسئله هر روز حادتر نیز می‌شود.

بیگی معتقد است، براساس مطالعات و بررسی‌های صورت گرفته باید اولویت اصلی حوزه انتخابیه تبریز، آذرشهر و اسکو موضوع آب و انتقال آب ارس باشد، چرا که لازم است، علاوه بر خط دوم زرینه‌رود که پشتوانه تامین منابع آبی تبریز به‌شمار می‌رود، منبع آب غرب تبریز و مصارف صنعتی شهر نیز از طریق آب ارس تامین شود که مطالعات آن انجام گرفته اما متاسفانه این پروژه در دولت حسن روحانی کنار گذاشته شده است.

استاندار اسبق آذربایجان‌شرقی تاکید می‌کند: محدودیت آب نارضایتی مردم را افزایش داده که باید فکری اساسی برای آن صورت گیرد و استانداری باید برنامه‌های خود را برای مدیریت و انتقال آب به تبریز ارائه دهد تا از طریق وزارت نیرو نیز این مشکل پیگیری شود.

نبود تفکر استراتژیک در برخی مدیران، عامل اصلی بروز بحران آب

دیگر نماینده تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه موضوع انتقال آب از ارس به تبریز از سال ۹۲ متوقف شده است، می‌گوید: اگر این پروژه ادامه می‌یافت اکنون شاهد اتمام آن بودیم و امروز مشکل کمبود آب گریبانگیر تبریز و مردم آن نبود.

 روح‌الله متفکرآزاد، نبود تفکر استراتژیک در برخی مدیران عامل را دلیل اصلی این مشکل می‌داند و معتقد است: در این میان عدالت توزیع آب در تبریز رعایت نمی‌شود البته اکنون اقداماتی در این زمینه انجام شده ولی مردم هنوز گلایه‌مند هستند.

عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی تاکید می‌کند: مشکلات موجود نتیجه نبود مدیریت استراتژیک در برخی مدیران عامل است و متاسفانه همین امر موجب شده پس از اجرای ۳۵ کیلومتر از پروژه انتقال آب ارس از محل اعتبارات آب‌های مرزی از سال ۹۲ تاکنون هیچ اقدامی برای اجرای فاز ۱۱۰ کیلومتری باقیمانده صورت نگیرد و امروز شاهد قطعی‌های مکرر آب و آن هم به‌صورت ناعادلانه در سطح شهر تبریز هستیم.

متفکرآزاد اضافه می‌کند: مخزن بالانس ارتفاعی آب در تبریز با کمبود مواجه است و مجموعه دولت و شهرداری و شورای شهر باید اقداماتی انجام دهند تا شاهد عدالت در قطعی آب تبریز باشیم.

ادامه پروژه انتقال آب ارس به تبریز در انتظار نهایی شدن قراردادهای فاینانس

در این بین یکی از نمایندگان مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اهمیت انتقال آب ارس به دشت تبریز معتقد است، بخش قابل توجهی از عملیات اجرایی صورت گرفته در این پروژه محدود به چند سال اخیر بوده و ادامه این عملیات در انتظار تامین منابع مالی مورد نیاز است. 

محمدحسین فرهنگی، استفاده از قراردادهای فاینانس را یکی از راه‌های تأمین منابع مالی این پروژه عنوان و اذعان دارد: اقدامات و پیگیری‌های لازم در این خصوص صورت گرفته و منتظر نهایی شدن قراردادهای فاینانس برای ادامه فازهای بعدی پروژه انتقال آب ارس به تبریز هستیم.

عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی دورنمای پروژه انتقال آب ارس به تبریز را میان و بلندمدت عنوان و تصریح می‌کند: نباید انتظار داشت که مشکل آب دشت تبریز در آینده نزدیک از طریق تکمیل این پروژه حل شود و بر همین اساس باید راهکارهای عملی کوتاه‌مدت برای تامین آب مورد نیاز منطقه اندیشیده و به‌کار گرفته شود.

وی، استفاده از چاه‌های منطقه برای تامین آب مورد نیاز صنایع و زمین‌های کشاورزی را از جمله راهکارهای کوتاه‌مدت برای حل مشکل آب تبریز برشمرده و ادامه می‌دهد: واحدهای صنعتی بزرگی مانند نیروگاه تبریز که مصرف آب بالایی نیز دارند، می‌توانند برای تامین این نیاز به‌جای اتصال به شبکه آبرسانی از چاه‌های آب موجود خود استفاده کنند که خوشبختانه این مهم با توجه به ترسالی‌های اخیر قابل اجراست.

فرهنگی با تاکید بر اولویت تامین آب شرب در شرایط فعلی می‌گوید: افزایش برداشت از زرینه‌رود با توجه به ظرفیت لوله‌های انتقال آب از این رود نیز دیگر راهکار مقطعی است و در کنار تمام این موارد باید موضوع فرهنگ‌سازی مصرف آب با اولویت صرفه‌جویی عمومی نیز مورد توجه جدی قرار گیرد که در این خصوص انتظار می‌رود، دستگاه‌های متولی مانند صدا و سیما از حداکثر توان خود برای ترویج فرهنگ صحیح مصرف استفاده کنند.

پروژه انتقال آب ارس به تبریز کنار گذاشته نشده است

البته استاندار آذربایجان‌شرقی نیز در جریان بازدید از روند اجرایی عملیات لوله‌گذاری و احداث خط انتقال آب سد نهند به تبریز، انتقال آب ارس به دشت تبریز را اصلی‌ترین سیاست استان برای تأمین آب شهر تبریز دانسته و گفته است: ۳۵ کیلومتر از این پروژه مهم با صرف ۴۰۰ میلیارد تومان از سال ۹۴ تا ۹۸ توسط دولت تدبیر و امید اجرا شده است.

محمدرضا پورمحمدی، در واکنش به اظهارات مطرح شده در خصوص ابطال پروژه انتقال آب ارس به تبریز نیز اظهار می‌کند: این پروژه کنار گذاشته نشده و مصوبه شورای اقتصاد برای استفاده از فاینانس خارجی برای اجرای آن در سال ۹۶ اخذ شده است.

استاندار آذربایجان‌شرقی همچنین می‌گوید: با توجه به تحریم‌ها و عدم امکان استفاده از فاینانس خارجی، سرمایه‌گذار جدید شناسایی و برای ادامه مراحل قانونی به بانک مرکزی معرفی شده است.

حل مشکل آب تبریز راه‌حلی مرکب از راهکارهای کوتاه، میان و بلندمدت می‌طلبد

آنچه مسلم است اینکه بروز شرایط فعلی در حوزه آب تبریز علاوه بر تاثیر غیرقابل انکار تغییر شرایط اقلیمی محصول دو دلیل عمده، یکی در بخش مصرف و فرهنگ مصرف بهینه از سوی طیف عامه جامعه و دیگری ضعف در اتخاذ رویکردها و اجرای برنامه‌های درست در حوزه مدیریت منابع آبی از سوی دستگاه‌ها و متولیان این حوزه است، موضوعی که چکیده آن را می‌توان در اظهارات معاون هماهنگی امور عمرانی فرمانداری تبریز یافت.

آنجا که احمد اسدی در جلسه شورای حفاظت از منابع آب شهرستان تبریز می‌گوید: با توجه به مصرف بیش از ۹۰ درصد منابع آب کشور در حوزه کشاورزی باید استفاده از روش‌های نوین آبیاری، ترویج کاشت گیاهان مقاوم به کم آبی، کشت‌های گلخانه‌ای، لوله‌گذاری از سر چاه تا مزرعه و لحاظ مدیریت آب مجازی در اولویت طرح‌های کشاورزی شهرستان باشد.

وی انتقال آب ارس به تبریز را از برنامه‌های بلندمدت برای رفع مشکل آب این کلان‌شهر قلمداد کرده و معتقد است: باید انتقال آب از سد میانه به‌عنوان پدافند غیرعامل و خط پشتیبانی مدنظر قرار گیرد و اجرای برنامه‌های میان‌مدت و کوتاه‌مدت نیز باید با سرعت بیشتری انجام شود..

اسدی، اختصاص ۱۰ میلیارد تومان اعتبار برای افزایش دبی آب اختصاصی از سد نهند را یکی از این برنامه‌های میان‌مدت در دست اقدام عنوان کرده و می‌افزاید: ادارات متولی باید جایگزینی آب اختصاصی به صنایع، شناسایی و برخورد با چاه‌های غیرمجاز، اصلاح شبکه، فرهنگ‌سازی برای مدیریت مصرف بهینه آب و سایر اقدامات مرتبط را به‌عنوان راهکارهای کوتاه‌مدت در دستور کار قرار دهند و در همین زمینه اداره امور آب و فاضلاب تبریز مکلف است، ضمن اقدام عملیاتی عاجل در این خصوص، ظرف مدت یک ماه قابلیت اجرایی نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاه‌های مجاز آب را بررسی و این امر را در مسیر چاه‌های واقع در دره لیقوان اجرایی و نتیجه را به شورای حفاظت از آب شهرستان اعلام کنند.

انتهای پیام/۶۰۰۰۱/س