تبریز یازار- لیلا حسین‌زاده: داوود بهبودی معتقد است: در نظام اداری برای جمع‌آوری اطلاعات تلاش زیادی صورت می‌گیرد؛ ولی کاربرد این اطلاعات زمان‌بر است و برای اینکه بتوانیم هر لحظه به اطلاعات به‌روز دسترسی داشته باشیم، باید نظام آماری و جمع‌آوری اطلاعات اصلاح شود.
از طرف دیگر اشتراک‌گذاری دیتاها هم بسیار مهم است. یکی از خصلت‌های فرهنگ جامعه ما خست آماری است. ما داده تولید می‌کنیم ولی برایمان سخت است که این اطلاعات را در اختیار دیگران قرار دهیم. این محدودیت‌های نظام آماری می‌تواند در SDI نیز محل چالش باشد. منتها از آنجایی که این سیستم در یک بستر قانونی در حال شکل‌گیری است و دستگاه‌ها مسوول و متولی نگهداری، ارائه و به‌روزرسانی داده‌ها هستند در برابر کم‌کاری‌های احتمالی پاسخگو خواهند بود.
در ادامه مشروح گفت‌وگوی ما با داوود بهبودی، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آذربایجان‌شرقی در خصوص پروژه SDI استان تقدیم حضور می‌شود: قطعا مطالعه این گفت‌وگو خالی از لطف نخواهد بود:
۸۰ درصد اطلاعاتی که به‌کار می‌گیریم، ویژگی مکانی دارند
فارس: لطفا در ابتدا بفرمائید استان آذربایجان‌شرقی در مقطع کنونی چه نیازی به ایجاد بستر زیرساخت اطلاعات مکانی دارد؟
این سوال کمی عجیب به نظر می‌رسد! مثل این است که بگوییم ما چه نیازی به فناوری یا فعالیت‌های دانش‌بنیان داریم. امروزه بیش از ۸۰ درصد اطلاعاتی که به کار می‌گیریم، ویژگی مکانی دارند. یعنی هم نیازمند آمار توصیفی و هم انتصاب مکانی هستیم. به همین دلایل بحث SDI به عنوان زیرساخت اطلاعات مکانی برای هر سازمان، جامعه، استان و کشوری لازم است و رفته رفته هم ضرورت بیشتری می‌یابد.
با توجه به فناوری‌ها و پیشرفت‌های دانش بشری همچنین گسترش نیازهای اطلاعاتی برای سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، اجرا، پایش و نظارت نیازمند چنین زیرساخت‌هایی هستیم.
استان آذربایجان‌شرقی هم در راستای تکالیف قانونی که در برنامه ششم به عهده سازمان گذاشته شده و هم بر حسب احساس ضرورت و براساس روحیه ابتکار و پیشتازی که دارد، چندین سال است که این مسیر را آغاز کرده.
وقتی ساترا به سرمنزل مقصود نرسید
فارس: ایده ایجاد این بستر چگونه شکل گرفت؟
ایده، طبیعتا از ضرورت برخواسته است. مواد ۲۱ و ۲۲ برنامه ششم تکالیفی در خصوص SDI ملی، منطقه‌ای و استانی وضع کرده است. این پشتوانه قانونی و این واقعیت که سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی یک نهاد راهبری، ستادی و نظارتی، است ما را نیازمند ابزارهایی از جمله سیستم SDI می‌کند.
تعاملاتی که با دستگاه‌های اجرایی در استان داریم به کرات ما را مجبور می‌کند که در قالب نظام و فرمت‌های اداری و به شکل مکاتباتی از دستگاه‌های مختلف دیتا دریافت کنیم که پیچیدگی‌ها و کندی خاص خود را دارد. به هر حال باید بتوانیم نظام اداری را با ابزارهای پیشرفته علمی، تجربه و دانش پیشرفته بشری به‌هنگام کنیم.
در گذشته‌های نسبتا دور (۱۰ تا ۱۵ سال پیش) برنامه‌ای را در قالب پایگاه اطلاعاتی ساترا دنبال می‌کردیم که یک طرح ملی بود و آذربایجان‌شرقی هم جزو استان‌های پیشرو در این مسیر به شمار می‌رفت.
این پایگاه سعی می‌کرد به نحوی داده‌های مکانی را ساماندهی کند، منتها دو عارضه در سامانه ساترا وجود داشت. یکی عارضه فنی بود و در بستر نرم افزاری و تکنیکال سامانه ایراداتی وجود داشت که به تدریج قابل رفع بود. ضعف دیگری که وجود داشت و باعث شد ساترا به سرمنزل مقصود نرسد و آن نقص استانداردها، چارچوب‌های مفهومی و فرآیندهای منطقه‌ای کار برای تولید و به‌روزرسانی اطلاعات با یک فرمت مشخص توسط همه دستگاه‌ها بود.
این نواقص سیستم را به تدریج ناکارآمد ساخت و عملا نتوانستیم استفاده کاملی را از سامانه ساترا ببریم. در نهایت به منظور غلبه بر این ناکامی و پاسخ‌دهی به نیاز مستمر ترکیب داده‌های مکانی و توصیفی و سهولت گردش اطلاعات و الزامات قانونی برنامه ششم ایده ایجاد SDI شکل گرفت.
زیرساخت داده‌های مکانی چیست؟
فارس: لطفا توضیح دهید، روند اجرای این طرح به چه شکل بوده و در چه مدت زمانی صورت گرفته است؟
حدود چهار سالی می‌شود که موضوع راه‌اندازی SDI را دنبال می‌کنیم. سعی کردیم که کلیه مراحل تولد تا بلوغ پروژه را به نحوی انجام دهیم که از سیر طبیعی و یک روند علمی تبعیت کند؛ بنابراین ابتدا مقوله امکان‌سنجی و فاز شناخت را با همکاری دانشگاه تبریز و مجری طرح دنبال کردیم.
نزدیک ۱۸ ماه طول کشید که فاز امکان‌سنجی و مرحله شناخت را سپری کنیم. بعد از اینکه گزارشات مقدماتی و امکان‌سنجی تولید شد و مورد تائید قرار گرفت، چارچوب‌های مفهومی و منطقه‌ای را دنبال کردیم و در حال حاضر هم امیدواریم بتوانیم در سال ۹۹ از این پایگاه رونمایی و بهره‌برداری کنیم.
ببینید SDI مخفف زیرساخت داده‌های مکانی است. اگر داده‌های توصیفی پرحجم مثل جمعیت، تعداد خودرو، اراضی کشاورزی و غیره را به داده‌های مکانی منتصب کنیم، ترکیب داده‌های توصیفی با داده‌های مکانی بسیار کاربردی خواهد بود. مثلا مشخص شدن ترکیب جمعیت از لحاظ سن، تحصیلات، سطح درآمد و غیره در شهرها، روستا‌ها و محلات مختلف از طریق SDI به ما کمک می‌کند بدانیم، وضعیت امکانات بهداشتی، تحصیلی و غیره در مناطق مختلف به چه صورت است تا برنامه‌ریزی‌های مقتضی را انجام دهیم.
لایه‌های مختلف اطلاعاتی مثل تراکم جمعیت، محیط زیست، ترافیک، آلودگی‌ها، کاربری‌های کشاورزی، اطلس سرمایه‌گذاری و غیره را می‌توان در این زیرساخت سوار کرد؛ در این موقع است که عظمت کار و قابلیت کاربردی بودن سیستم SDI معلوم خواهد شد.
فارس: چه برنامه‌های کاربردی را می‌توان در بستر SDI به صورت تخصصی در زمینه برنامه‌ریزی و توزیع اعتبارات پیش‌بینی کرد؟
یک ویژگی و تمایز عمده این است که بر خلاف روش‌های پیشین اینجا مرکزی برای جمع‌آوری، دریافت و نگهداری اطلاعات نخواهیم داشت. SDI یک سامانه سرویس‌گرا خواهد بود و هر دستگاهی که متولی تولید داده است، اطلاعات خود را به‌روزرسانی و در پایگاه خودش نگهداری می‌کند. ضمن اینکه اطلاعات در بستر SDI با استاندار تعریف شده تولید خواهد شد و دستگاه متولی بر اساس چارچوب‌های خود سطح دسترسی به اطلاعات را می‌تواند تعریف کند تا در سطحی برای مردم عادی در دسترس باشد و در سطوح دیگر قابل فروش و یا اصلا محرمانه و تنها در دسترس خود دستگاه باشد.
در واقع کاربران SDI اطلاعات مورد نیاز خود را بر حسب سطح دسترسی که تعریف خواهد شد و از طریق سرویس‌هایی که دستگاه‌ها ارائه می‌دهند فراخوان خواهند کرد؛ در عین حال سیستم کاملا انعطاف‌پذیر بوده و وقتی که اطلاعات به شکل سرویس دریافت شد، می‌توان بر حسب کاربری‌های مورد نیاز در قالب فرمت‌ها و برنامه‌های کاربردی مختلف مورد استفاده قرار داد و نگهداری کرد.
فارس: به نظر شما مهم‌ترین مشکلات شکل‌گیری کامل SDI و کارکرد مورد انتظار آن در استان چه می‌توانند باشند؟
مشکلاتی مثل مسائل فنی و محدودیت‌های مالی همواره وجود دارند که به تدریج قابل رفع هستند، اما مهم‌تر از همه این‌ها مشکل فرهنگ آماری است که می‌تواند ما را دچار بعضی از چالش‌ها کند. باید بپذیریم که لازم است بخش عمده‌ای از اطلاعات را ثبتی مبنا کنیم تا نیازمند جمع‌آوری مجدد نباشند. در مرحله بعد این اطلاعات را باید منتصب به مکان و مکان محور کنیم و مهم‌تر از همه اینکه باید این اطلاعات را به‌روز نگه داریم.
انتهای پیام/۶۰۰۲۶/س
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : 0